Maar de opgelegde maatregels bij de wereldwijde pandemie maakten deze afscheidsdienst bijzonder memorabel. Nu woonde ik in heel mijn lange carrière als uitvaartzangeres al wel vaker uitvaarten mee om nooit meer te vergeten, en ook deze zou op zich, zonder al het gedoe, al hoog in dat gedenkwaardig lijstje scoren; door alle extra's erom heen, extra's die er eigenlijk niks mee te maken hadden, werd het een meer dan beklijvende gebeurtenis.
De hele afgelopen week was er, met een klein hartje, telefonisch contact heen en weer geweest tussen mij en de begrafenisondernemer, om te checken wat er door de steeds striktere bepalingen van de muzikale wensen nog mogelijk bleef. En tegen alle verwachtingen in reed ik zaterdagochtend, netjes opgekleed zoals gewoonlijk, doch eveneens voorzien van mondmasker en handschoenen, dan toch met de fiets richting kerk. De stralende zon had verraderlijk warm geleken, zo vanachter het venster. Ik rilde in m'n chique lange jas en de snijdende wind deed m'n ogen tranen. En toch genoot ik. Even buiten, in de frisse lucht, even stevig doortrappen op de fiets, niets dan lege straten en rust. Geen sterveling te bespeuren en alleen geparkeerde auto's. Een soort 'autoloze zondag' dus, maar dan zonder mensen. Als ik heel breed -en een beetje getikt- heen en weer had willen zigzaggen over de vier rijstroken én de middenberm met de tramsporen, dan had ik dat eigenlijk gewoon kunnen doen... Heerlijk dus. Ik arriveerde dan ook, weliswaar een beetje bibberend en met wat uitgelopen mascara, met een bijzonder brede glimlach op m'n gezicht aan de kerk.
En toen werd het ernst. Uiteraard geen handjes schudden. De begrafenisondernemer en het personeel begroetten me met een strakke buiging, die ik dan -wat moet je al anders- maar met een gelijkaardig gebaar beantwoordde. Tussen de paar aanwezigen, op dat vroege moment een uur voor de dienst, ten allen tijde, als was het onzichtbaar afgemeten, een minimum afstand van 2 meter. Het voelde wat leeg en koud aan.
M'n organist was er al en schoot meteen overeind vanachter het orgel bij mijn binnenkomst op het hoogzaal. Niet om me te begroeten zoals gewoonlijk, maar om zich zo ver mogelijk uit m'n buurt te haasten. Hij had in afwachting van mijn komst zowel de reling van de trap, als de klinken van het deurtje en de balustrade van het hoogzaal, en tot slot de hele speeltafel van het orgel, uiteraard vooral en met extra aandacht ál de klavieren en toetsen, intensief schoongemaakt met desinfecterende vochtige doekjes. Om zeker en vast geen microben van mij op te pikken bracht hij zelf alle nodige partituren mee. Wat uitzonderlijk is, want da's iets waar ik normaal gezien steeds voor zorg. Vraag maar aan al m'n begeleiders. De hele mis lang voerden we een eigenaardig soort dansje uit: tussen ons sowieso steeds de maximum mogelijke afstand, en bewoog ik naar links, dan schoof hij aan zijn kant van de kleine ruimte mee in hetzelfde tempo naar zijn linkerkant. Converseren tijdens de plechtigheid deden we op papier: ik schreef iets neer, legde het op een stoel en verplaatste me er zo ver mogelijk vandaan. Hij wachtte tot ik mezelf ruim genoeg verwijderd had, trad dan naar voor, las zonder ook maar iets aan te raken de genoteerde boodschap en beantwoordde die in gebarentaal. De hele situatie had zo in één of andere dolkomische Monty Pythonachtige film kunnen passen, maar het maakte me ook nogal triest. Samen heel alleen. Of zo iets.
Beneden ons, in de kerk, ging het er al net zo aan toe. Men mocht het stoffelijk overschot slechts met een hoofdknik begroeten, geen kruisjes met het wijwaterkwastje dus. De sympathieke, warme dame, die hier vandaag definitief afscheid nam van haar geliefde echtgenoot, moest het stellen met enkele woorden van troost en bemoediging vanop een afstand, terwijl ze moederziel alleen op twee meter van de kist stond. Geen knuffels, geen zoenen, geen innige omhelzingen en andere troostende aanrakingen. Veel eenzamer kan iets er volgens mij echt niet uit zien... De ceremoniemeesters plaatsten de schaarse aanwezigen -een week geleden verwachtte de weduwe nog vele honderden mensen, doch zowat iedereen had systematisch om veiligheidsoverwegingen afgebeld- met telkens zowel een stoel als een rij tussen hen in verspreid over de ruimte. Dertig, misschien veertig personen schat ik, maar zo 'breed uitgesmeerd' leek het wel een full house. Bij de offergang hield men zich zodanig netjes aan de afstandsregeling dat ik blij was hiervoor, een beetje tegen beter weten in -maar ook hier: better safe than sorry-, tóch twee behoorlijk lange muziekstukken voorzien had. 't Was maar nét genoeg!
De beste vriend van de overledene zou in eerste instantie aan het eind van de uitvaart van bovenop het hoogzaal op z'n klaroen nog 'Ten velde' spelen, maar uiteindelijk ging ook hij liever veilig ver weg van mij en de organist, en ver weg van iedereen, helemaal vooraan achter het altaar het beste van zichzelve staan geven.
De bloemen bij dit afscheid waren ontegensprekelijk prachtig. De teksten erg mooi en prima gekozen. De persoonlijke getuigenissen warm, hartelijk, af en toe zelfs ontzettend grappig en helemaal niet oeverloos lang. En zowel de hartelijke priester als de uitvaartbegeleiders deden er werkelijk alles aan om de beperkingen door het woekerende virus enigszins aanvaardbaar te maken. Maar die extra triestesse, die als bijna tastbaar in de lucht over alles heen hing door het verplicht achterwege laten van zoveel warme gebaren, het ontbreken van elke vorm van warme genegenheid, de letterlijk afstand..., ze brak werkelijk m'n hart. Dat staat voor altijd kil en koud in m'n geheugen gegrift, vrees ik...
Gelukkig mocht de muziek nog wel! En een overdosis muziek zelfs. Al had ze er zowat elke wet in dit landje voor moeten breken, de toegewijde weduwe moest en zou massa's muziek bij het afscheid van haar beminde levenspartner. En die muziek, ze was er. Ondanks alle restricties -met wijsheid opgelegd door zij die het kunnen weten, of door onze hartstochtelijk het leven en de gezondheid minnende zelf- hebben we de kerk, meer dan ooit gepassioneerd en gedreven, gevuld met prachtige klanken. Klanken die troost brachten waar aanraking achterwege moest blijven... En dat vervult mijn zangeressenhart met mateloze vreugde en oprechte dankbaarheid. ♥️
Geen opmerkingen:
Een reactie posten